rey karmaşık şekil testi ne demek?

Rey Karmaşık Şekil Testi (RKŞT)

Rey Karmaşık Şekil Testi (RKŞT), nöropsikolojik değerlendirme'de sıklıkla kullanılan, görsel-uzamsal algı, görsel bellek, planlama, organizasyon ve yürütücü işlevleri değerlendirmeye yönelik bir testtir. İlk olarak İsviçreli psikolog André Rey tarafından 1941 yılında geliştirilmiştir. Test, bireylerin karmaşık bir geometrik şekli kopyalama ve ardından hafızadan yeniden çizme yeteneklerini ölçer. RKŞT, hem çocuklarda hem de yetişkinlerde beyin hasarı, demans, öğrenme güçlüğü ve diğer nörolojik ve psikiyatrik durumların değerlendirilmesinde değerli bilgiler sağlar.

Testin Yapısı ve Uygulanışı

RKŞT, genellikle iki ana aşamadan oluşur:

1. Kopyalama Aşaması: Bireye, önceden hazırlanmış karmaşık bir geometrik şekil (genellikle Rey-Osterrieth şekli kullanılır) sunulur ve bu şekli mümkün olduğunca doğru bir şekilde kağıda kopyalaması istenir. Bu aşamada süre tutulabilir veya tutulmayabilir. Kopyalama aşamasında bireyin kullandığı stratejiler, organizasyon becerileri ve dikkat düzeyi gözlemlenir.

2. Hafızadan Çizme Aşaması: Kopyalama aşaması tamamlandıktan sonra, orijinal şekil kaldırılır ve bireyden daha önce kopyaladığı şekli hafızasından çizmesi istenir. Bu aşama, gecikmeli hatırlama yeteneğini ve görsel belleği değerlendirir. Genellikle bu aşama, kopyalama aşamasından hemen sonra veya belirli bir süre (örneğin 30 dakika) sonra uygulanabilir.

Puanlama ve Yorumlama

RKŞT'nin puanlaması, kopyalanan veya hafızadan çizilen şeklin doğruluğunu ve organizasyonunu değerlendirmeye dayanır. Genellikle, şekli oluşturan çeşitli unsurlar (örn., ana hatlar, iç detaylar, ilişkiler) ayrı ayrı puanlanır.

• Doğruluk: Şeklin unsurlarının orijinal şekle ne kadar benzediği değerlendirilir.
• Organizasyon: Şeklin unsurlarının nasıl düzenlendiği ve birbirleriyle nasıl ilişkili olduğu değerlendirilir. İyi bir organizasyon, şeklin parçalarının anlamlı bir bütün oluşturması anlamına gelir.
• Strateji: Bireyin şekli kopyalama veya hatırlama sırasında kullandığı stratejiler değerlendirilir. Örneğin, şekli parçalara ayırma, ana hatlardan başlama ve detayları ekleme gibi stratejiler gözlemlenir.

Puanlama, genellikle standartlaştırılmış bir puanlama sistemine göre yapılır ve elde edilen puanlar, yaş ve eğitim düzeyi gibi demografik faktörler dikkate alınarak norm referanslı olarak yorumlanır. Düşük puanlar, görsel-uzamsal algı, bellek, planlama ve organizasyon becerilerinde sorunlara işaret edebilir.

RKŞT'nin Kullanım Alanları

RKŞT, çeşitli klinik ve araştırma alanlarında yaygın olarak kullanılmaktadır:

• Nörolojik Değerlendirme: Travmatik beyin hasarı, inme, demans gibi nörolojik durumların değerlendirilmesinde kullanılır.
• Psikiyatrik Değerlendirme: Şizofreni, depresyon ve diğer psikiyatrik bozuklukların bilişsel işlevler üzerindeki etkilerini değerlendirmede kullanılır.
• Gelişimsel Değerlendirme: Öğrenme güçlükleri, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) gibi gelişimsel sorunların değerlendirilmesinde kullanılır.
• Adli Psikoloji: Kaza sonrası bilişsel hasarın değerlendirilmesinde ve diğer adli psikoloji vakalarında kullanılır.
• Araştırma: Bilişsel işlevlerin çeşitli faktörlerden (örn., yaşlanma, ilaçlar, çevresel etkiler) nasıl etkilendiğini araştırmada kullanılır.

RKŞT'nin Avantajları ve Dezavantajları

Avantajları:

• Hızlı ve Kolay Uygulanabilirlik: Testin uygulanması ve puanlanması nispeten hızlı ve kolaydır.
• Çok Yönlü: Görsel-uzamsal algı, bellek, planlama ve organizasyon gibi çeşitli bilişsel işlevleri değerlendirebilir.
• Hassas: Beyin hasarı ve diğer nörolojik durumların neden olduğu bilişsel bozuklukları tespit etmede hassastır.
• Yaygın Kullanım: Birçok dilde ve kültürde standartlaştırılmış normları mevcuttur.

Dezavantajları:

• Sınırlı Kapsam: RKŞT, bilişsel işlevlerin sadece belirli bir yönünü değerlendirir. Daha kapsamlı bir değerlendirme için diğer nöropsikolojik testlerle birlikte kullanılması önerilir.
• Eğitim ve Kültür Etkisi: Bireyin eğitim düzeyi ve kültürel geçmişi test performansını etkileyebilir. Bu nedenle, norm referanslı puanlama kullanılırken bu faktörler dikkate alınmalıdır.
• Subjektif Puanlama: Puanlama, belirli bir düzeyde öznel değerlendirme içerebilir. Puanlayıcılar arası güvenilirliği artırmak için eğitimli ve deneyimli uzmanlar tarafından yapılması önemlidir.

Alternatifler

RKŞT'ye alternatif olarak kullanılabilecek diğer nöropsikolojik testler arasında şunlar bulunur:

• Wisconsin Kart Eşleme Testi (WCST)
• Trail Making Test (TMT)
• Block Design Test
• Benton Görsel Tutma Testi (BVRT)

Sonuç

Rey Karmaşık Şekil Testi, nöropsikolojik değerlendirme alanında yaygın olarak kullanılan değerli bir araçtır. Görsel-uzamsal algı, bellek, planlama ve organizasyon gibi bilişsel işlevleri değerlendirmede önemli bilgiler sağlar. Ancak, test sonuçlarının doğru bir şekilde yorumlanması için eğitimli ve deneyimli bir uzman tarafından yapılması ve diğer nöropsikolojik testlerle birlikte değerlendirilmesi önemlidir.